Hệ thống thú y cơ sở nguy cơ tan rã

Trong bối cảnh ASF vẫn đang diễn biến hết sức phức tạp thì hiện nay, nhiều địa phương vẫn đang tiếp tục thực hiện việc sáp nhập hệ thống thú y các cấp. Cụ thể  như tại Đăk Nông, Vĩnh Long, Thanh Hóa và Nghệ An vẫn đang sáp nhập các chi cục thú y về các trung tâm dịch vụ nông nghiệp, có nơi thì sáp nhập về chi cục phát triển nông nghiệp.

Lực lượng thú y cơ sở không kịp xoay trở trước dịch bệnh

Các trạm thú y cấp huyện sáp nhập thành trung tâm dịch vụ nông nghiệp, hoặc trung tâm dịch vụ kỹ thuật nông nghiệp, trung tâm cung ứng dịch vụ kỹ thuật, chuyển giao giống vật nuôi, phòng kinh tế hoặc phòng nông nghiệp, trực thuộc giao cho cấp huyện quản lý…

Hiện, các xã chỉ có một nhân viên phụ trách nông nghiệp để xử lý hết các khâu và hầu hết các tỉnh có rất ít cán bộ thú y. Vậy nên khi tổ chức triển khai công tác phòng, chống dịch bệnh không thể xuyên suốt như trước đây.

“Bây giờ, muốn làm việc với trung tâm dịch vụ huyện thì phải làm việc thông qua ông UBND huyện, sau đó mới làm việc được”, trong một lần phát biểu với báo chí Cục trưởng Thú y Phạm Văn Đông bày tỏ lo ngại. 

Tiền hỗ trợ tiêu hủy chậm đến người dân

Theo Cục Thú y, do lực lượng thú y tuyến dưới mỏng nên các địa phương chậm kê khai hỗ trợ kinh phí tiêu hủy lợn cho người dân, do đó nhiều người chăn nuôi khi phát hiện bệnh, nghi lợn mắc bệnh thì không khai báo, bán chạy lợn, tự ý giết mổ lợn nên để dịch lây lan.

Ví dụ Hưng Yên, tỉnh nổ ra dịch sớm nhất cả nước, đến nay mới chỉ tổ chức hỗ trợ được cho 68 hộ dân, và cả tỉnh mới cấp kinh phí công tác phòng chống dịch bệnh 2,9 tỷ đồng. Hải Phòng mới hỗ trợ được vài hộ dân, và chỉ mới cấp cho công tác phòng chống dịch bệnh là 4,8 tỷ đồng. Tại Hải Dương, tỉnh này mới chỉ hỗ trợ được cho 1 hộ và toàn tỉnh mới chỉ cấp 3,6 tỷ đồng cho công tác phòng chống dịch bệnh…

Theo Cục Thú y, kinh phí phòng chống dịch bệnh, hàng năm từ tháng 9 - 10, Bộ NN-PTNT đã đề nghị các tỉnh xây dựng kế hoạch chủ động phòng, chống dịch bệnh nhưng nhiều địa phương lại không có kinh phí.

Bên cạnh đó, khâu xác định mức giá hỗ trợ tiêu hủy lợn cũng cho thấy sự thiếu nhất quán và gặp nhiều vướng mắc. Cụ thể, thời kỳ đầu một số tỉnh hỗ trợ theo mức 80% giá trị trường tại từng thời điểm (Nam Định 30- 45 nghìn đồng/kg, Hải Dương 32-– 52 nghìn đồng/kg, Hà Nam 32- 48 nghìn đồng/kg…)

Lúc cao điểm có những địa phương không kịp xử lý lợn chết do dịch bệnh

Tuy nhiên, nhiều địa phương cũng đang đề xuất chỉ hỗ trợ một giá, không tính 80% theo thời giá hoặc thấp hơn và không phân loại lợn. Bởi việc điều chỉnh giá theo thị trường từng thời điểm hiện gặp rất nhiều rất vướng mắc, do theo Luật Giá thì phải đi lấy 200 phiếu có xác nhận, sau đó về hợp với nhau ở các sở ban ngành, trình lãnh đạo tỉnh xét duyệt thì phải mất 8 - 10 ngày, trong khi đó giá thị trường thì thay đổi từng ngày, không làm theo việc đó thì không đúng quy định của Luật Giá.

Ở xã Đông Đô, huyện Hưng Hà, tỉnh Thái Bình, tỉnh thứ hai phát hiện lợn nhiễm ASF vào ngày 13/2 nhưng đến trung tuần tháng 6, hàng trăm hộ dân có lợn buộc tiêu hủy vẫn đỏ mắt ngóng chờ tiền hỗ trợ.

 Ông Phạm Văn Tạo, Chủ tịch UBND xã Đông Đô cho biết, địa phương là vùng chăn nuôi nông hộ nhỏ lẻ, khi dịch xảy ra, dù đã dùng mọi biện pháp khống chế nhưng vẫn “vỡ trận”.

Thống kê sơ bộ, tính đến ngày 5/6, toàn tỉnh Thái Bình đã có 281/282 xã, phường, thị trấn xuất hiện dịch. Số lợn đã phải tiêu hủy là trên 17 nghìn tấn, chủ yếu là lợn nái và lợn đực giống của 1.654 hộ dân. Tổng số tiền hỗ trợ các hộ chăn nuôi có lợn bị tiêu hủy là 663,3 tỷ đồng.  Lãnh đạo tỉnh Thái Bình cho biết, với con số thiệt hại lớn như trên thì chưa biết xoay đâu ra tiền để hỗ trợ người dân.